گفت وگو با سفير ايران در روسيه درباره غرامت اس ۳۰۰، نيروگاه بوشهر و موضع روس ها درباره رفتن بشاراسد

روس ها هيچ وقت نگفتند در بحث هسته اي طرفدار شما هستيم

خراسان - مورخ شنبه 1391/05/07 شماره انتشار 18178

بحران سوريه به جنگ تمام عيار خياباني بين دولت و معارضان بدل شده است. آيا روسيه با رفتن اسد از قدرت موافق است؟ اصولا روس ها چه موضعي در قبال حق ايران براي غني سازي دارند؟ موضع دولتمردان کرملين درباره فعاليت هاي هسته اي ايران تا چه حد در عيان و پشت درهاي بسته در پاي ميز مذاکرات يکي است آيا آن ها به واقع قائل به انجام فعاليت غني سازي براي ايران هستند؟ راه اندازي کامل نيروگاه بوشهر همچنان با وعده هاي متفاوتي روبه رو است.آيا روس ها اولين نيروگاه هسته اي خاورميانه را به طور کامل در مدار قرار خواهند داد؟ حداقل در مورد موشک هاي اس ۳۰۰روس ها سابقه خوبي از خود نشان نداده اند. اختلاف نظر تهران و مسکو درباره پيگيري موضوع غرامت اس - ۳۰۰ اين روزها از موضوعات مطرح در روابط ۲ کشور است.

در گفت وگو با سيدمحمودرضا سجادي سفير ايران در روسيه به بررسي اين سوالات و مسائل مرتبط در روابط دو جانبه ايران و روسيه پرداخته ايم. سجادي ديپلماتي کار کشته است که پاسخ هاي ديپلماتيکي به سوالات ما مي دهد اما از لابه لاي صحبت هايش مي توان به ماهيت واقعي روابط تهران و مسکو پي برد...

در چند روز گذشته شاهد برگزاري نشست ايران و کشورهاي 1+5 در مسکو بوديم . با توجه به درگير بودن سفارت ايران در اين کشور و نقش شما در اين ميان چه ارزيابي از اين مذاکرات داريد ؟ 

قبل از هرچيز بايد بگويم که من در هيئت مذاکره کننده نبودم و اصولا روال اين است که سفارتخانه هاي کشورهاي ميزبان نقش هماهنگ کننده و پشتيبان را در اين مذاکرات بر عهده دارند و مرجع اول و آخر در مورد نحوه مذاکره و نتايج آن خود شوراي عالي امنيت ملي است . اما به عنوان کسي که در دستگاه ديپلماسي کشور مسئوليت داشته و خصوصا در اين نشست اخير شاهد نزديک به مذاکرات بودم بايد بگويم که غربيها اصولا در اين مقطع و تا قبل از مشخص شدن نتايج انتخابات رياست جمهوري آمريکا ، خيلي به دنبال نتيجه دادن مذاکرات نيستند ؛ علت هم اين است که اگر بخواهند واقع بينانه و منصفانه برخورد کنند مجبور مي شوند تا منطق قوي جمهوري اسلامي ايران را قبول کرده و در مقابل خواستهاي ما کوتاه بيايند اين مساله در مورد آمريکاييها شدت بيشتري دارد زيرا اگر ايالات متحده بخواهد به صورت منطقي و در قالب حقوق مشخص ما در NPT  برخورد کند با واکنش تند لابي صهيونيستي در آن کشور مواجه خواهد شد و در نتيجه راي اوباما با چالش روبرو مي شود و از طرف ديگر اگر بخواهد مواضع تند و خصمانه عليه ما بگيرد باز هم گروههاي ضد جنگ که تعدادشان در آمريکا کم هم نيست به اين سياستها انتقاد خواهند داشت و باز به ضرر اوباما در انتخابات مي انجامد.

به نظر مي رسد آنها به اين نتيجه رسيده اند که بهترين سياست در مقطع فعلي براي آنها همين روش باشد که با افزايش فشارهاي مختلف عليه ايران بتوانند اين حرکت خود را به لابي صهيونيستها بفروشند و بعد از انتخابات با يک ايران به گمان آن ها ضعيف شده گفتگو کنند و در آن فضا بتوانند شرايط خود را به ما تحميل کنند. البته در مورد روسها به نظر مي رسد رويکرد روسيه اين است که موضوع هسته اي ايران ، هر جور شده بايد حل شود چرا که اين کشور به اين استنباط رسيده است که غرب کم کم موضوع هسته اي ايران را بهانه  اي براي ايجاد بحران در خاورميانه تبديل کرده است.

در کنار همه اينها نبايد فراموش کرد که جمهوري اسلامي ايران و ملت غيور ايران نشان داده اند که در مقابل اين فشارها قدرتمند تر شده و هرگز خيال اشتباه غربي ها محقق نخواهد شد.

در مورد سياست روس ها در برخورد با مسئله هسته اي کشورمان شاهد ارائه طرحي از سوي لاوروف وزيرخارجه اين کشور بوديم که البته گويا استقبال چنداني نشد ، علت اين بي توجهي از سوي ايران و غرب چه بود ؟

اين طرح ويژگي هاي مهم و خوبي داشت. يکي از ويژگي هاي طرح اين بود که بر خلاف رويکرد 1+5 که ليستي از خواسته هاي بلند بالا را در ازاي هيچ  چيزي طلب مي کرد، اين طرح رويکردش اين بود که به ازاي هر گامي که ايران برمي دارد بخشي از تحريم  ها عليه ايران برداشته شود و مهم  تر اينکه حقوق مسلم ايران در بحث هسته اي به دليل اينکه ما NPT را امضا کرده ايم به رسميت مي  شناخت، چيزي که باز غرب اساسا قائل به آن نبود. بنابراين مبناي منطقي طرح قابل قبول بود و براساس انتقاد و نظراتي که ما نسبت به طرح اوليه  داشتيم، روس ها تغييراتي هم در طرح اوليه داده اند. چه با ادامه مذاکرات با 1+5 و چه با پرداختن به طرح آقاي لاوروف  ايران حسن نيت  خود به جهانيان  را نشان داده و مي دهد که قصد مخفي کاري ندارد و با هر فرمولي هم که منطقي باشد و حقوق ما را به رسميت بشناسد وارد مذاکرات مي شود و هيچ فرمولي را پيشاپيش مردود نمي دانيم و طرد نمي کنيم.

در استانبول 2 اين مساله مطرح شد و در نشسست مسکو به تثبيت رسيد که بايد هر اقدامي متقابل و گام به گام انجام شود اما در مورد اينکه چرا اين طرح به سرانجام نرسيد دو نکته به نظر من حائز اهميت است : اول اينکه غربي ها همانطور که در قبل هم اشاره کردم در اين زمان به دنبال حل مسئله هسته اي ايران نيستند و دوم اينکه آنها اگر هم روزي بخواهند پرونده در مسير حل شدن حرکت کند حاضر نمي شوند که با ابتکار روسها اين امر محقق شود لذا در مورد طرح لاوروف تا مي توانستند کارشکني کردند و حتي به سفارتخانه هاي ما در اروپا رفته و عليه اين طرح صحبت مي کردند و باعث شدند تا طرحي که هم روسها،  هم ما و هم چيني ها،  وقت گذاشتيم و نيت  مان را و صداقت  مان را نشان داديم به سرانجام نرسد .

آقاي سفير يکي از پرونده هاي مهم و باز ميان ايران وروسيه بحث نيروگاه اتمي بوشهر و تکميل نهايي آن است ، فکر مي کنيد چه زماني مردم ايران پس از اين همه سال تاخير با اطمينان مي توانند خود را داراي برق اتمي بدانند؟

تأخيرطولاني در راه اندازي نيروگاه بوشهر ، نه به نفع اقتصادي روسها بود و نه به نفع حيثيت فني روسها، اما مهمترين عامل تأخير ، تحريمهاي غرب بود. مثلا توربين نيروگاه ، مي بايست در کارخانه شهر خارکوف اوکراين ساخته شود. اين کشور زير فشار آمريکايي  ها از اين اقدام سرباز زد و روس ها ناچار شدند با انتقال ساخت توربين در شهر سن  پترزبورگ، براساس طراحي جديد، توربين مورد نياز نيروگاه بوشهر را بسازند که همين مشکل يک سال تاخير ايجاد کرد، همچنين  تامين بسياري از سيستمهاي مورد نياز نيروگاه که طبق قرارداد بايد از غرب تامين مي شد مثل دستگاههاي کنترل الکترونيکي، سيستم هاي خنک کننده و... موجب تعويق مکرر پروژه مي گرديد.اما تا آنجا که من اطلاع دارم امروز نيروگاه بوشهر بيش از 90 درصد ظرفيت توليد برق خود را در مدار قرار داده  و مشکل خاصي براي رسيدن به 100درصد وجود ندارد اما بايد اين واقعيت را قبول کرد که غربي ها به هيچ عنوان دوست نداشتند اين پروژه به پايان برسد و به همين خاطر همه گونه کارشکني را انجام دادند اما موفق نشدند و امروز ايران به عنوان تنها کشور داراي نيروگاه توليد برق هسته اي در منطقه مطرح است .

روس ها در رفتارشان با ايران تناقضات زيادي از خود نشان داده اند از جمله همين تاخير زياد در ساخت نيروگاه و يا وتو نکردن قطعنامه هاي ضد ايراني در شوراي حکام آژانس انرژي اتمي يا شوراي امنيت و ...  به نظر شما تا چه حد مي توانيم در سياست خارجي خود بر روي هماهنگي روسيه حساب باز کرده و به آنها اعتماد کنيم؟

باتوجه به عللي که در تأخير نيروگاه عرض کردم ، اينکه از تأخير در نيروگاه بوشهر نتيجه بگيريم که روسيه شريک مطمئني نيست ، بنظرم قدري غيرواقع بينانه است.  به نظر شما، چرا همان افرادي که سعي مي کنند روسيه را شريک غير مطمئني جلوه دهند ،  آلمان  ها را که بعد از انقلاب اسلامي ، بدون هيچ دليلي ، نيروگاه را نيمه تمام گذاشته و ميلياردها مارک هزينه به کشور ما تحميل کردند، شريک نامطمئن نمي  نامند ؟ در حالي که آن زمان نه عليه جمهوري اسلامي قطعنامه اي صادر شده بود، نه اصلا مشکل خاصي با اروپا به وجود آمده بود، در حالي که روسها ، عليرغم وجود چهار قطعنامه اي که غرب براي ما دست و پا کرده بود، پروژه را تمام کردند.  بحث نيروگاه بوشهر به نظر من برخلاف آنچه که گفته مي شود گواهي بر اين است که مي  شود با روس  ها کار کرد، نمي گويم که اعتماد دايمي و بي قيد و شرط کنيم ولي بحث اين است که مي  شود با روس  ها کارهاي بزرگ اقتصادي با وزن سياسي کرد. من معتقدم اين سياست غرب است که تلاش کند روسيه را شريک نامطمئن جلوه دهد تا ما بدست خود ، منافعي که از همکاري با روسها مي توانيم بدست آوريم را رها کنيم.

بايد قبول کرد که دنياي امروز دنياي منافع ملي است و با ارزش ترين چيز براي روسها در سياست خارجيشان منافع ملي آنهاست  ما هم هرجا منافعمان ايجاب کرده با اين کشور همکاري کرديم، هرجا هم منافعمان ايجاب نکرده مواضع مستقلي گرفتيم ، چون روابط بين الملل کشورهاي غيرايدئولوژيک ، مبتني بر منافع ملي است. ما نيز در شرايطي که ايدئولوژي و يا منفعتمان ايجاب کند با آنها همراهي خواهيم داشت و در جاهايي هم که ايجاب نکرده مواضع خاص خود را داشته ايم. در شرايط کنوني  نمي توان از روسها اين انتظار را داشت که در موضوعات مختلف براساس منافع ما و خلاف منافعشان عمل کنند. البته ناگفته نماند که اعتقاد من اين است که رسيدن به يک توافق استراتژيک با روسيه ، به نفع هردو کشور و به نفع منطقه است و اميدوارم که به اين سمت برويم.

در موضوع صدور قطعنامه ها هم ، اگر ما خودمان را جاي روسيه بگذاريم احتمالا ما هم همين کار را مي کرديم، روس ها هيچوقت به ما نگفتند که ما در بحث هسته اي طرفدار شما هستيم يا اينطور نبوده که در ابتدا گفته باشند که به قطعنامه راي نمي دهيم و بعد راي دادند. شما کجا يک چنين چيزي را ديده ايد؟

اما معمولا در تمام قطعنامه ها روس ها ابتدا با صدور و اعمال آن مخالفت کردند.

آنچه را که روسها مخالف بوده اند تندروي غربي ها در محتواي قطعنامه بوده ، نه خود قطعنامه . روسيه در قطعنامه سوم و چهارم تلاش کرد که زهر قطعنامه ها را بگيرد و آن رويکردي را که غرب داشت  تعديل کند و مانع از نظامي شدن قطعنامه شد. اين در حالي است که روس  ها هميشه به  صراحت گفته اند که ما از هسته اي شدن شما و دستيابي تان به تکنولوژي غني  سازي نگرانيم و مسلح شدن ايران به سلاح هسته اي را يک خطر امنيتي دانسته اند. به هر حال اين يک واقعيت است که هر کشوري چنانچه در کنار خودش يک همسايه اتمي داشته باشد احساس خطر مي کند. اين اصلي پذيرفته شده در توازن قوا، در صحنه بين المللي است. در نتيجه آنها به دنبال مهار دستيابي ما به توان هسته اي بوده اند و ابزاري هم که تاکنون دراختيار داشته اند همين ساختارهاي بين المللي بوده است. مي خواهم عرض کنم رفتار آنها در حمايت از قطعنامه هاي شوراي امنيت عليه ايران، از ديد منافعشان غيرمنطقي نبوده است.

البته ما مستمرا تلاش کرده ايم و بارها به آنها گفته ايم که شما فريب اطلاعات غلط و فضاسازي غربي ها را خورده ايدو به اين دليل نيز به اين تصور  اشتباه رسيده ايد که ايران در فعاليت هسته اي اش به دنبال اهداف نظامي است و با گسترش رايزني ها توانستيم به آنها ثابت کنيم که رويکرد غرب به پرونده هسته اي ما ، سياسي است.

يکي ديگر از پرونده هاي باز ميان ايران و روسيه بحث موشکهاي اس- 300است و اينکه روس ها سرانجام بعد از چند سال و گرفتن پول آن ، تسليم فشارهاي غرب شده و از تحويل اين موشکها به ايران سرباز زدند در اين مورد به کجا رسيده ايم ؟ گويا روس ها حاضر به پرداخت غرامت به کشورمان نيستند.

بايد ابتدا ديدمان را از حالت بدبينانه خارج کنيم  ، اول اينکه ، از بعد از انقلاب اسلامي ، غرب، هميشه دشمنان ما را تا بن دندان مسلح و تجهيز کرد و همواره ما را در تحريم قرار داده است. در حالي که روس ها در سال هايي که ما صنايع نظامي قوي نداشتيم ، نقش مؤثري در تجهيز ما ايفا کردند. دوم اينکه واقعيت اين است که زماني که مي  بايست روس ها سامانه اس 300 را تحويل مي دادند ، چهار جريان بين المللي ازجمله  آمريکا ، اروپا ، رژيم اشغال گر فلسطين و برخي از اعراب عليه روس ها وارد عمل شدند و روس ها در شرايطي قرار گرفتند که  مي بايست در ازاي صد ميليون دلار سود ، روابط سياسي و اقتصادي خود را ، با 4 جريان فوق به خطر بيندازند. لذا ترجيح دادند که خود را درگير با اين 4 جريان نکنند. در عين حال به غرب فهماندند که بمباران  نيروگاه بوشهر و يا خاک ايران را تحمل نخواهند کرد. ما قرار دادي داشتيم که طرف مقابل به هر دليلي حاضر به انجام آن نشد. طبق قرارداد ، ما حقوقي داريم که پاي آن ايستاده ايم و آن را دنبال خواهيم کرد. طبعا روسيه با لغو قرار داد ، اشتباه کرد و به بازار خود هم در ايران و هم در دنيا ، صدمه زد . به نظر من نبايد اين موضوع ، زياده از حد هم بزرگنمايي شود. چون اين تلقي را ايجاد مي کند که ما بدون اين سامانه ، قدرت دفاع از خود را نداريم.

اما روس ها نقض تحريم هاي سازمان ملل را بهانه کردند.

 بله به نظر من هم بهانه بود و اين کشور در راستاي تامين منافع ملي خود و جلوگيري از ايجاد چالش با همان چهارجرياني که عرض کردم مجبور به لغو قرارداد با ما شد .

اخيرا صحبت از ارجاع اين پرونده به يک داور بين المللي به ميان آمده ، آيا ما مي توانيم حقوق خود را از اين کشور بگيريم؟

روسها اصل پول و سود بانکي آن را پس داده اند و دعوا بر سرغرامت آن است ؛ پرونده در جريان است البته به نظر من نبايد اين پرونده را بيش از اندازه خود بزرگ کرد و بايد اجازه بدهيم تا نهادهاي صاحب صلاحيت در داخل کشور اين پرونده را به سرانجام برسانند.

يکي ديگر از موارد مشترک در سياست خارجي امروز کشورمان با روسيه بحران موجود در سوريه است ، اخيرا هم ملاقاتهايي ميان مخالفان بشار اسد با مقامات روس در مسکو انجام شده ، هدف روسها در سوريه تا چه حد با برنامه هاي ما منطبق است و چه سياستي را اعمال مي کنند؟

روسها همانطور که قبلا اعلام کرده اند خط قرمزشان آقاي اسد نيست و مترصد هستند تا نظر نهايي مردم سوريه را در اين زمينه به دست آورند؛ و از سوي ديگر هم گفته اند که اجازه تغيير رژيم به وسيله قدرت نظامي که خصوصا خارج از منطقه و خارج از اراده مردم سوريه باشد را نخواهند داد.به نظرم بخش زيادي از اين تبليغات رسانه ها براي تحميل و تلقين اين مطلب به افکار عمومي روسيه و مقامات اين کشور است که مردم سوريه دست از حمايت حکومت بشار اسد کشيده اند که البته اين مطلب واقعيت نداشته و مردم سوريه همچنان از حکومت خود پشتيباني مي کنند و حتي ديدم که در نشست پاريس برخلاف عرف ديپلماتيک، خانم کلينتون سخنان تند و تهديد کننده اي عليه چين و روسيه زد و در کنار اين ها مدام تبليغ مي کنند که روسيه مخالف سني ها و موافق شيعيان هستند که همين مساله هزينه هايي براي روسها داشته است.

به نظر من روسها با توجه به تجارب گذشته به ويژه در مورد ليبي اين بار ريسک نکرده و اجازه نخواهند داد توطئه اي که در مورد ليبي شکل گرفت در مورد سوريه هم اتفاق بيفتد.

سوال آخري که جناب سفير از شما دارم کمي اقتصادي است . اخيرا برخي تجار و شرکتهاي ايراني که در دبي حضورداشتند به دليل فشارهاي ناشي از تحريم ها به سمت مسکو سوق پيدا کرده اند و آنجا هم به دليل ارتباطات برخي بانکها با بانکهاي اروپايي باز به مشکلاتي برخورده اند ، شما فضاي روسيه را براي اين انتقال چقدر مناسب و آماده مي دانيد ؟

روسيه از دو نگاه براي اقتصاد ما به خصوص براي بخش خصوصي ما قابل توجه است ؛ اولا روسيه يک بازار بيش از 200ميليارد دلاري است که سالانه بين 205  تا 280ميليارد دلار واردات دارد و توليد کنند گان ما مي توانند سهم چشمگيري در آن داشته باشند.همچنين روسيه کشور غني به شمار مي رود و بسياري از مواد خام و مواد اوليه مورد صنايع از جمله پتروشيمي، فلزات ، کاغذ و ... را دارد  و از اين حيث هم مي تواند پشتوانه خوبي براي توليدکنندگان ما باشد و در هر صورت يک ظرفيت بزرگ براي ما محسوب مي شود و چه دبي باشد يا دبي نباشد خود روسيه اين ظرفيت را براي استفاده دارد.

سياست دولت روسيه براي اعمال تحريم ها عليه ايران چگونه است ؟

سياست رسمي دولت روسيه محکوم کردن تحريم هاي فراقانوني آمريکا و اروپا بوده و اين به اين معني است که روسيه به دنبال اجرا کردن تحريم هاي يکجانبه غرب چه نفتي و چه بانکي نيست و تا آنجايي که دولت روسيه قدرت داشته به عدم اجراي اين تحريم ها کمک کرده اما برخي افراد و احزاب در روسيه هستند که با ما مخالفند و از طرف ديگر 70درصد اقتصاد روسيه در دست بخش خصوصي است و آنها ممکن است در اين راه سنگ اندازي و مشکل تراشي کنند و دولت روسيه نيز در اين مورد چاره اي ندارد .

جناب مهندس سجادي سفير محترم جمهوري اسلامي ايران در فدراسيون روسيه از وقتي که به روزنامه خراسان داديد سپاسگزارم.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: